Tản mạn về thạch anh tím -Amethyst

Tản mạn về thạch anh tím :thạch anh tím ( Amethyst ) là một loại thạch anh màu tím, thường được sử dụng làm đồ trang sức. Tên gọi xuất phát từ Hy Lạp cổ đại –  Amethustos. Người ta tin rằng người đeo nó sẽ được bảo vệ không bị say rượu.

Amethyst cũng được người Ai Cập cổ đại dùng làm đá quý và khắc khảm. Người Hy Lạp tin rằng ametit có thể chống lại sự say xỉn, trong khi lính châu Âu thời trung cổ đeo Amethyst để được bảo vệ khi ra chiến trường. Các chuỗi Amethyst được tìm thấy trong các hầm mộ tộc người Anglo-Saxon tại Anh.

Ảnh chuổi vòng Amethyst của chiến binh tộc người Anglo-Saxon 
Ảnh chuổi vòng Amethyst của chiến binh tộc người Anglo-Saxon

Truyền thuyết

Trong tiếng Hy Lạp từ Amethystos có thể được dịch là “không bị say”. Amethyst còn được xem là một loại thuốc có thể chống lại sự say rượu, đều này giải thích tại sao các cốc uống rượu thường khảm Amethyst vào. Trong Thần thoại Hi Lạp, Dionysus- vị thần của rượu theo đuổi một thiếu nữ có tên là Amethystos nhưng nàng đã từ chối tình cảm của ông. Amethystos van xin các vị thần để giữ gìn sự trong trắng,và Artemis xuất hiện, biến cô thành một viên đá màu trắng. Tức giận vì ý định bảo vệ sự trong trắng của Amethystos, Dionysus đổ rượu vào viên đá, làm nó đổi thành viên pha lê màu đỏ tía. Một phiên bản khác cho rằng nữ thần Rhea tặng Dionysus viên đá ametit để giữ gìn sự đúng mực của người uống rượu.

Tính chất hóa học

Amethyst là loại thạch anh màu tím ánh hồng nhạt đến tía sẫm, có công thức hóa học là SiO2. Amethyst có thể thể hiện một hoặc cả hai màu thứ cấp là đỏ hoặc xanh lam.

Trong thế kỷ 20, màu của ametit được coi là do sự có mặt của mangan. Tuy nhiên, do màu của nó có thể bị thay đổi hoàn toàn thậm chí mất màu khi nung. Vì vậy, người ta nghĩ rằng nó có nguồn gốc từ các chất hữu cơ. Thyocyanat sắt III được cho là có mặt trong ametit và lưu huỳnh cũng được tìm thấy trong khoáng vật này.

Thạch anh tím thô - Ảnh sưu tầm
Thạch anh tím thô – Ảnh sưu tầm

Các công trình gần đây cho thấy màu của Amethyst là do có lẫn tạp chất sắt III. Các nghiên cứu sâu hơn cho thấy sự tương tác phức tạp của sắt và nhôm sẽ tạo nên màu.

Khi nung nóng Amethyst thường chuyển thành màu vàng (Citrine – thạch anh vàng) và hầu hết citrine được coi đơn giản chỉ là ” Amethyst được đốt nhiệt”. Thạch anh Amethyst có xu hướng bị mất màu khi bị lộ ra mặt đất.

Amethyst tổng hợp rất giống với Amethyst chất lượng cao. Các đặc điểm hóa học và vật lý đều rất giống với Amethyst tự nhiên, nên rất khó phân biệt một cách chính xác trừ khi dùng những thử nghiệm đá quý học cao cấp tốn kém. Thử nghiệm dựa trên quy luật sinh đôi tên “Brazil law twinning” (một dạng của thạch anh sinh đôi, khi đó cấu trúc thạch anh phải và trái được liên kết tạo thành một tinh thể duy nhất, được sử dụng để xác định Amethyst tổng hợp sẽ dễ dàng hơn. Tuy nhiên về mặc lý thuyết, người ta có thể tạo ra vật liệu tổng hợp này nhưng khó mà tạo ra được với số lượng lớn để cung cấp cho thị trường.

Phân bố

Amethyst được khai thác và sản xuất rất nhiều ở bang Minas Gerais của Brasil. Nơi đây có rất nhiều hốc tinh thể lớn nằm trong đá núi lửa. Nó cũng được tìm thấy trong các mỏ đá ở Hàn Quốc. Mỏ Amethyst lộ thiên lớn nhất thế giới là Maissau thuộc  Áo và Australia.

Ảnh tinh thế thạch anh tím - Nguồn sưu tầm
Ảnh tinh thế thạch anh tím – Nguồn sưu tầm

Một số loại mã não của Brasil và Uruguay chứa nhiều tinh thể Amethyst bên trong. Amethyst hạt nhỏ có ở Nga, đặc biệt gần làng Murzinka cách Ekaterinburg khoảng 120 km, ở đây xuất hiện tinh thể trong hốc đá granit. Một vài nơi ở Ấn Độ cũng có Amethyst. Zambia là một trong những nhà sản xuất Amethyst lớn nhất thế giới với sản lượng hàng năm đạt 1.000 tấn.

Ở Hoa Kỳ người ta cũng tìm thấy một vài nơi xuất hiện Amethyst nhưng các loại này không đủ để làm đồ trang sức. Trong số này cần phải kể đến là núi Amethyst, tiểu bang Texas, Vườn quốc gia Yellowstone… Chúng cũng được tìm thấy ở vùng hồ Superior. Amethyst tương đối phổ biến ở Ontario và Nova Scotia, nhưng rất hiếm gặp ở những nơi khác tại Canada.

Viên Amethyst – TahiGems cung cấp 

Giá trị.

Amethyst bị mất đi giá trị vì nó được tìm thấy rộng rãi ở nhiều nơi. Amethyst giá trị nhất gọi là Deep Russian – Nó rất hiếm và giá trị của nó phụ thuộc vào nhu cầu của người sưu tầm. Tất nhiên nó vẫn được xếp sau sapphire và Ruby

Thạch anh tím là biểu trưng cho tháng 2. Đâylà một trong các loại đá tượng trưng cho các tháng trong năm – birthstone. Nó cũng là biểu tượng thứ 12 Song Ngư, thứ 1 Bạch Dương, thứ 11 Bảo Bình và thứ 9 Nhân Mã.

Thạch anh tím là biểu tượng của sự thông thái, tình yêu, niềm đam mê và tâm hồn.

Deep Russian - Ảnh sưu tầm
Deep Russian – Ảnh sưu tầm
Deep Russian - Ảnh sưu tầm
Deep Russian – Ảnh sưu tầm

Nguồn: Sưu tầm